مسدودسازی اینترنت/قدم به قدم آغاز شد؟

 مدتی بود که طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی مطرح بود، تا اینکه سرانجام در ششم مرداد ۱۴۰۰، این طرح با ۱۲۱ رای در صحن علنی مجلس شورای اسلامی طبق اصل هشتاد و پنج قانون اساسی، وارد کمیسیون فرهنگی مجلس شد.

اصرار مجلسی‌ها بر مسدودسازی فضای مجازی
طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی که بر اساس اصل ۸۵ به کمیسیون فرهنگی واگذار شده بود، با اعتراض عده زیادی از نمایندگان از دستور کار کمسیون خارج و به صحن مجلس بازگشت.

اما این بار هم در ۱۹ مرداد دوباره رای گیری انجام شد و با ۱۳۱ رای موافق این طرح دوباره راهی کمیسیون فرهنگی مجلس شد.

کارزاری که بی نتیجه ماند
از همان ابتدا که این طرح به تصویب مجلس رسید، کارزاری با عنوان نه به طرح صیانت راه افتاد. کارزاری که تاکنون یک میلیون نفر آن را امضا کرده‌اند اما باز هم نتیجه‌ای حاصل نشد و نه تنها مجلس اعتنایی به این موضوع نکرد، بلکه برخی از اپراتورها و اپلیکیشن‌ها به پیشواز این طرح رفتند. 

اما پس از این اتفاقات با فاصله هر چند روز یک بار، خبری درباره فضای مجازی می‌رسد که نشان می‌دهد مسدودسازی اینترنت به صورت قدم به قدم در حال اجرا است.

استقبال همراه اول از طرح صیانت
به جز ۱۳۱ نفر از اعضای مجلس، اپراتور همراه‌ اول و اپلیکیشن‌هایی که زیر نظر این اپراتور ساخته شده‌اند، به عنوان اولین استقبال کنندگان از این طرح تلقی می‌شوند.

در ابتدا اپراتور همراه اول، گزینه‌های پیشنهادی روبیکا را به جای اینستاگرام و ذره‌بین را به جای گوگل مطرح کرد. بعد از آن اینترنت رایگان در اختیار مخاطبان قرار داد و در نهایت هم سرعت اینترنت را بسیار کم کرد تا جایی که بسیاری از کاربران این اپراتور نسبت به این ماجرا اعتراض کردند و این اعتراض و کندی اینترنت کماکان ادامه دارد.

اعتراضات به کم شدن سرعت اینترنت برای کاربران دیگر اپراتورها و اینترنت‌های خانگی نیز وجود دارد که به نظر می‌رسد ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت تصمیم مشترکی گرفته‌اند.

معرفی جایگزین ذره‌بین
در ابتدا اپراتور همراه اول به صورت روزانه به کاربران خود پیامک داد و از آن‌ها خواست که از مرورگر ایرانی ذره‌بین استفاده کنند. وعده هم از این قرار بود که با نصب و استفاده کردن از این مرورگر ایرانی، چند گیگ اینترنت رایگان (ویژه استفاده از ذره‌بین) هدیه بگیرید و در قرعه‌کشی نیز شرکت کنید.

کوچ اجباری کاربران از اینستاگرام
از دیگر اقداماتی که طی هفته‌ اخیر در فضای مجازی موجب اعتراض کاربران شده، اقدام عجیب و به گفته منتقدان «نقض حریم شخصی کاربران» توسط روبیکا است.

این اپلیکیشن به محض ورود کاربران، برایشان هم حساب شخصی تلگرام ایرانی و هم حساب شخصی اینستاگرام ایرانی باز می‌‌کند.

این موضوع تا چند روز گذشته کمی قابل قبول به نظر می‌رسید تا این‌که مشخص شد روبینو نه تنها هنگام نصب اپلیکیشن‌ برای کاربران حساب باز می‌کند، بلکه بدون اجازه افراد پست‌ها و مطالبشان را از اینستاگرام به روبینو انتقال می‌دهد.

این اتفاق برای چهره‌های فوتبالی، بلاگرها و افرادی که به هر دلیل در اینستاگرام دنبال کننده بالایی دارند رخ داد و اعتراض آن‌ها بلند کرد.

این رفتار و عدم احترام به حریم شخصی کاربران از لحاظ حقوقی مشکلات زیادی دارد و امکان پیگیری قضایی به کاربران را می‌دهد.

اینفلوئنسرها منبع درآمد فضای مجازی
از ششم مرداد تا به امروز، محدویت‌ها برای اعمال طرح صیانت و کاهش استفاده کاربران از پیام‌رسان‌های بین‌المللی بیش‌تر شده است تا جایی که این ‌بار بحث گرفتن مالیات از اینفلوئنسرهای اینستاگرامی مطرح شد.

البته این طرح برای اولین بار در پنج اسفند ۱۳۹۹ مطرح شد اما در مجلس تصویب نشد تا اینکه روز گذشته ۲۵ مرداد، طرح اخذ مالیات در اجرای بند (۶) تبصره (۶) قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور مقرر شد. طرحی که می‌گفت درآمدهای کاربران دارای بیش از پانصد هزار دنبال‌کننده در رسانه‌های کاربر محور از محل تبلیغات، مشمول مالیات بر درآمد شود، نحوه اخذ مالیات از اینفلوئنسرها ابلاغ شد.

بر اساس این دستورالعمل، سازمان امور مالیاتی مکلف است، ظرف دو ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این بند، دستورالعمل اجرایی مربوط به اخذ مالیات از درآمدهای کاربران حرفه‌ای رسانه‌های کاربر محور از محل تبلیغات را تهیه کند و به تأیید وزیر امور اقتصادی و دارایی برساند.

به اجرایی شدن طرح صیانت نزدیک می‌شویم؟
حالا با توجه به اجرایی شدن طرح اخذ مالیات از اینفلوئنسرها، احترام نقض حریم خصوصی کاربران توسط روبیکا، کاهش پهنای باند اینترنت از جانب اپراتورها و بازگشت دوباره طرح صیانت از حقوق کاربران به کمیسیون فرهنگی مجلس، به نظر می‌رسد که هر روز به اجرایی شدن این طرح نزدیک‌تر می‌شویم.